TEMBUNG ENTAR LAN TEMBUNG SAROJA

Tembung Entar

Entar tegese ampil/silih

Dadi tembung entar tegese tembung silihan utawa kang tegese ora salugune.

Tuladha:

Adol bagus                  : ngatonake baguse

Pingget atine               : serik

Gedhe atine                 : mongkok, mantep

Mata dhuwiten            : petung banget marang dhuwit

Satru ati                       : musuh batin

Lunyu ilate                  : mencla-mencle

Ngilani dhadha           : ngremehake kasektene liyan

Rai gedheg                  : ora duwe rikuh lan isin

Mbukak wadi              : ngandakake wadi

Tembung Saroja

Saroja : rangkep/ kembang trate padma/ kumuda

Tembung saroja yaiku tembung loro kang padha/ meh padha tegese dienggo bebarengan duwe teges mbangetake.

Tuladha:

Mudha                         = bodho

Punggung                    = bodho

Mudha punggung        = bodho banget

Tuladha:

Adi luhung

Gandes luwes

Angkat junjung

Baya pakewuh

Duga prayoga

Guna kasantikan

Sumbang surung

Tindak tanduk

Mukti wibawa

Lansak pituture

Ukara Lamba lan Ukara Camboran

Bab ukara lamba kaanggep wis padha mangerteni kanthi cetha dene kang bakal dirembug ukara camboran sedrajat.

Ukara camboran sadrajat yaiku ukara kang dumadi saka ukara lamba loro utawa luwih kang siji-sijine ukara mau isih madeg dhewe-dhewe sarta surasaning ukara-ukara mau ana gandheng cenenge.

Tuladha:

Bapak maos koran, ibu nyerat layang

(bapak maos koran = ukara lamba, ibu nyerat layang = ukara lamba)

Panggandhenging ukara lamba loro cacahe kajaba diwenehi tandha koma ana liya yaiku:

• Sarana tembung pangiket kang samurwat = lan, karo, sarta, dene. Tuladha: Ratna ditampa ing SMA dene Ratri munggah kelas loro SMP.

• Sarana tembung pangiket kang mrateakake kosok balen. Tuladha: Sawitri iku bocahe piter nanging adhine bodhone ngepol.

• Sarana tembung pangiket kang mratelakake sebab musabab. Tuladha: yen kowe kepingin bijine apik kudu sregep sinau.